Η κουλτούρα του κρητικού ελαιόλαδου
Το κρητικό ελαιόλαδο
Το κρητικό ελαιόλαδο είναι θεμελιώδες στοιχείο της παγκοσμίως διάσημης, για τις υγιεινές της ιδιότητες, κρητικής διατροφής. Πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά, σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και ιχνοστοιχεία, είναι ένα προϊόν εξαιρετικά υψηλής διατροφικής αξίας. Οι ευεργετικές του ιδιότητες ήταν γνωστές ήδη από την αρχαιότητα αλλά επιβεβαιώνονται και από σύγχρονες επιστημονικές έρευνες: το κρητικό ελαιόλαδο θεωρείται ελιξίριο μακροζωίας καθώς προστατεύει από καρδιαγγειακά νοσήματα, ρυθμίζει τη χοληστερόλη, έχει αντιθρομβωτική δράση, αλλά και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Πρόκειται εξάλλου για ένα απολύτως φυσικό -και όχι βιομηχανικό- προϊόν που παράγεται με απλές μεθόδους σύνθλιψης της ελιάς. Δεν περιέχει βελτιωτικά πρόσθετα, ούτε συντηρητικά. Είναι ο φυσικός χυμός του καρπού της κορωνέικης ελιάς, ενός δέντρου που ευδοκιμεί σε κάθε γωνιά της κρητικής γης όπου οι κλιματικές συνθήκες είναι ιδανικές: ηλιοφάνεια όλο το χρόνο, ήπιοι χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια.
Όμως εκτός των υγιεινών ιδιοτήτων του, αυτό που κάνει ξεχωριστό το κρητικό ελαιόλαδο είναι η γεύση του. Στην εξαιρετικά παρθένα μορφή του, είναι τόσο απαλό και εύγευστο, ώστε καταναλώνεται ευχάριστα ακόμα και ωμό.
Η κουλτούρα του ελαιολάδου στην Κρήτη
Σύμφωνα με έρευνες, η καλλιέργεια της ελιάς στην Κρήτη ξεκίνησε από τους Μινωίτες, τον πρώτο μεγάλο πολιτισμό επί ευρωπαϊκού εδάφους, 3.500 χρόνια πριν. Από τότε μέχρι σήμερα η καλλιέργεια της ελιάς συνεχίζεται αδιάλειπτα, με κάθε κρητική οικογένεια να διατηρεί τα πατρογονικά λιόδεντρα και να παράγει το δικό της λάδι.
Με λίγα λόγια, το ελαιόλαδο δεν είναι απλώς ένα στοιχείο της διατροφής των κρητικών. Είναι δομικό στοιχείο της κρητικής κουλτούρας. Ο κρητικός συνδέει τη ζωή του με τον κύκλο της ελιάς. Καταναλώνει το ελαιόλαδο ωμό στις σαλάτες ή πάνω στο ψωμί, το χρησιμοποιεί στο μαγείρεμα, στο τηγάνισμα. Στο πρωινό, στο μεσημεριανό, στο βραδινό του γεύμα. Το χρησιμοποιεί επίσης για καλλυντικούς ή ακόμα και για θεραπευτικούς λόγους, για να καταπραΰνει και να ενυδατώσει.
Υπάρχει, θα έλεγε κανείς, ένα πλέγμα παραδόσεων άρρηκτα συνδεδεμένων με το ελαιόλαδο, που έρχονται από τους παππούδες μας, από τους παππούδες των παππούδων μας και μένουν ζωντανές στο νησί της Κρήτης, εδώ και πολλούς αιώνες.
Οι χρήσεις
Το κρητικό ελαιόλαδο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλες τις συνταγές μαγειρικής αντικαθιστώντας άλλα φυτικά ή και ζωικά λίπη. Τα πιάτα γίνονται πιο γευστικά αλλά κυρίως, πιο υγιεινά, ακόμα και αν ετοιμάζονται στο τηγάνι.
Χρησιμοποιείστε το ελαιόλαδο μας:
Πάνω σε φρέσκο ψωμί, με λίγο αλάτι και ρίγανη. Ή πάνω σε βρεγμένο κρητικό παξιμάδι, με τριμμένη ντομάτα και τυρί, σε έναν απολαυστικό «Ντάκο».
Στις σαλάτες σας, μια και το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο μας είναι απαλό και λεπτό στη γεύση, ακόμα και ωμό.
Για να φτιάξετε πεντανόστιμα φαγητά κατσαρόλας, με λαχανικά και όσπρια που επίσης κυριαρχούν στην υγιεινή κρητική κουζίνα.
Στη ζαχαροπλαστική, αντικαθιστώντας τη μισή ή και ολόκληρη την ποσότητα βουτύρου με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, για πιο υγιεινά, ελαφριά γλυκά.